Gruczoł krokowy (inaczej prostata lub stercz) to nieparzysty narząd kształtem przypominający kasztan położony poniżej pęcherza moczowego i wchodzący w skład męskiego układu płciowego. Jego zadaniem jest produkowanie płynu będącego elementem spermy.
Tak jak każdy element naszego ciała, prostata narażona jest na różne dolegliwości (stany zapalne, łagodny rozrost). Najpoważniejszą z nich jest nowotwór stercza, czyli niekontrolowany wzrost liczby komórek wykazujących cechy złośliwości.
Prawdopodobieństwo zachorowania największe jest wśród osiemdziesięcioletnich mężczyzn (10proc). U siedemdziesięcioletnich wynosi ono 3proc, zaś u sześćdziesięcioletnich- 0,45proc. Prawdopodobieństwo zwiększa się, gdy w rodzinie już wcześniej ktoś chorował na tą odmianę nowotworu. Może być ono nawet 10 razy większe.
Czynniki ryzyka zachorowania na nowotwór prostaty:
- otyłość
- niewłaściwa dieta (spożywanie zbyt dużo mięsa i mleka, a zbyt małej ilości warzyw,
nadmierna ilość ostrych przypraw)
- używki (np. alkohol wysokoprocentowy,)
- siedzący tryb życia
- stres, napięcia nerwowe
- wstrzemięźliwość płciowa
- choroby weneryczne
- stany zapalne dróg moczowych
- obciążenie genetyczne (dziedziczność choroby)
Rak prostaty we wczesnej fazie nie powoduje żadnych dolegliwości. Dopiero zaawansowany rak powoduje dolegliwości podobne do tych, jak w łagodnym rozroście gruczołu krokowego.
Objawy nowotworu prostaty:
- konieczność oddawania moczu w nocy i częste oddawanie moczu w ciągu dnia
- wąski strumień i zmniejszona siła moczu
- utrudnienie rozpoczęcia oddawania moczu (zwłaszcza rano)
- niekiedy nagła potrzeba oddania moczu (parcie naglące)
- niekiedy ból podczas oddawania moczu i bolesne parcie na mocz
- krwiomocz (oddawanie moczu wraz z krwią)
- bóle kostne, kręgosłupa i miednicy (przy przerzutach)
Pomimo tego, że wczesna faza jest bezobjawowa, nowotwór w tej fazie może być wykryty przez urologa, co gwarantuje możliwości leczenia radykalnego, czyli wyleczenia. Dlatego ważne są regularne kontrole urologiczne. Zaleca się je co najmniej raz do roku osobom, które przekroczyły pięćdziesiąty rok życia lub wcześniej, w przypadku pojawienia się objawów, bądź gdy w rodzinie odnotowano występowanie nowotworu gruczołu krokowego.
Metody rozpoznania nowotworu prostaty (stosowane w zależności od stanu pacjenta):
- IPSS (formularz http://www.urologia.kalisz.pl/ipss-kalkulator.html)
- per rectum (badanie palcem przez odbytnicę)
- PSA (badanie ilości produkowanego przez gruczoł antygenu w krwi)
- TRUS z biopsją (wprowadzenie głowicy ultrasonograficznej do odbytnicy oraz
pobranie fragmentu tkanki z prostaty)
- wyodrębnienie subpopulacji
Im później wykryty jest nowotwór prostaty, tym bardziej się rozwija. Należy też liczyć się z coraz trudniejszą możliwością wyleczenia.
Stopnie zaawansowania nowotworu prostaty:
T1 – T2: nowotwór ograniczony do stercza
T3: nowotwór miejscowo zaawansowany
T4: nowotwór nacieka sąsiednie narządy
N(+): przerzuty do węzłów chłonnych
M(+): przerzuty odległe
Sposoby leczenia:
1. Leczenie radykalne
- operacja
- radioterapia (EBRT, brachyterapia)
- lrioterapia
- HIFU (sonda doodbytnicza uszkadzająca komórki wysoką temperaturą)
2. Leczenie paliatywne:
- hormonoterapia (usunięcie jąder i podanie antyandrogenów, w celu
zahamowania działania testosteronu)
- chemioterapia
- radioizotopy (Stront, Samar)
- bifosfoniany
- leczenie przeciwbólowe
Nowotwór gruczołu krokowego to nie tylko ciężkie leczenie, ale także:
- ból
- unieruchomienie
- złamania (kręgosłupa, kości udowej i ramieniowej)
- ucisk rdzenia kręgowego
- hiper- lub hipokalcemia (niskie stężenie wapnia)
- supresja szpiku
- zespół depresyjny
- zakażenia (układu moczowego, dróg oddechowych)
- zmiany dystroficzne mięśni (zanik mięśni)
